Journalistieke vrijheid houdt stichting Fairtrade Max Havelaar scherp

De wereld stond op zijn kop. De stichting Max Havelaar, die staat voor eerlijke verloning, zou oneerlijke praktijken beoefenen in Afrika.

Voor degenen die het hebben gemist. Cacaoboeren aangesloten bij drie coöperaties zijn ontevreden over hun inkomsten en blijken niet goed geïnformeerd, onderzochten Afrikaanse journalisten. Eén van de plantages was van Max Havelaar de andere van UTZ Certified. De bijeenkomst van Fairtrade Gemeenten Nederland en stichting Max Havelaar zorgde voor enige opheldering over de kritische uiting van deze onderzoeksjournalisten over de coöperaties.

Minimumprijs
Een ding is zeker, de verloning aan de boeren(coöperaties) gaat in ieder geval gepaard met een minimumprijs voor de geleverde cacao. Zodra prijsschommelingen ontstaan in de markt, door speculanten of slechte oogsten, zijn de boeren gegarandeerd van een goede prijs over hun product. ,,Sinds 2010 stijgt deze berekende prijs, doordat de lasten stijgen. Deze minimumprijs wordt berekend aan de hand van de productiekosten en met behulp van de literatuur’’, aldus manager ontwikkelingswerk Fenny Eshuis van Max Havelaar.
Je kunt je natuurlijk nog wel afvragen of de hoogte van de prijs genoeg is voor een leefbaar loon voor de boeren én werknemers.

Premie
Hoe het ook zij, zodra de marktprijs hoger komt te liggen dan de minimumprijs, gaat een premie van kracht die de boer zou moet verdelen over de werknemers. Zie het als winst en winstdeling. Dit extra voordeel is bedoeld voor investeringen, waar de hele gemeenschap van hoort te profiteren, waardoor kinderen bijvoorbeeld naar school kunnen of waarvan een waterpomp aangelegd kan worden in het dorp.

Uit gesprek met Max Havelaar en de betreffende onderzoeksjournalisten uit Afrika moet nog blijken of de coöperaties de premie heeft verdeeld.

Fairtrade
Er waren nogal wat onduidelijkheden. Boeren bleken niet voldoende te weten over het keurmerk Fairtrade van Max Havelaar en dit certificaat zelfs niet te kennen. Ook viel in principe één van de drie cacaoplantages waarover geschreven is onder Max Havelaar. Twee vielen onder UTZ Certified. Dus waarom ligt UTZ niet onder vuur? Hun eisen schijnen zelfs minder streng te zijn.
Blijkt over het algemeen uit onderzoek en controles dat coöperaties de eisen van Fairtrade Max Havelaar niet doorvoeren, kunnen deze organisaties worden afgestoten. Niet dat de werknemers van de boeren hiermee geholpen zijn, maar het geeft in ieder geval aan dat er wel degelijk regelgeving is.

Journalistieke macht
Als journalist kan ik mij enige frustratie bij de Afrikaanse journalisten voorstellen. Juist omdat Afrika in veel opzichten zo armzalig is en vooral omdat de situatie volgens enkele boeren binnen de coöperaties niet goed lijkt, hoewel keurmerken gelden. En dat is jammer en om die reden respecteer ik de kritiek van deze journalisten, zodat de huidige problemen kunnen worden opgelost en toekomstige worden voorkomen, want wie weet, is de koffie ook wel niet zo zuiver.. Een mens kan niet kritisch genoeg zijn in deze wereld.

De Max Havelaar certificering, een investering voor diegenen die dit label voeren, garandeert een minimumprijs, premies bij hogere marktprijzen, het beschermen van de lokale omgeving, duurzaam management voor de boerderij en beschermt werknemersrechten volgens International Labour Organisation waarden.